نگاه، نقد و یادداشت مطالب فرهنگ و هنر
نگاه، نقد و یادداشت مطالب فرهنگ و هنر

نگاه، نقد و یادداشت مطالب فرهنگ و هنر

بهترین خلبانان دنیا در برج میلاد

در نهمین روز جشنواره فیلم فجر دو فیلم «شهرک» و «2888» در سینمای خانه جشنواره در برج میلاد اکران شدند.

 از نکات جالب اکران های امروز می‌توان به نمایش یک فیلم دیگر در حوزه دفاع مقدس اشاره کرد. 2888 که در کنار «دسته دختران» و «موقعیت مهدی» سومین فیلم این ژانر بود. 

شهرک

شهرک دومین فیلم علی حضرتی امسال و در نهمین روز جشنواره فیلم فجر در برج میلاد اکران شد. فیلم داستان یک جوان عاشق بازیگری است که در راه رسیدن به آن پا به دنیایی متفاوت می گذارد. ساعد سهیلی که با فیلم گشت ارشاد3 پیش از جشنواره روی پرده حضور داشت در این فیلم نقش اصلی را ایفا می کند. سهیلی که در جشنواره دو سال پیش با فیلم پرسرو صدای «روز صفر» حضور پیدا کرده امسال با شهرک در مسابقه سیمرغ حضور پیدا کرده است. سهیلی 34 ساله پیش از این دوبار به خاطر بازی در فیلم «گشت ارشاد» ساخته پدرش سعید سهیلی در سال 1390 و یکبار نیز برای بازی در فیلم «رخ دیوانه» ساخته ابوالحسن داوودی نامزد دریافت سیمرغ بلورین شده و هر دوبار نیز نتوانست به این جایزه مهم دست پیدا کند.

 فیلم شهرک که دومین فیلم علی حضرتی است مانند فیلم اولش «سازهای ناکوک» یک درام اجتماعی است و  البته امسال رقیبانی جدی در این گونه برای رقابت کسب عنوان بهترین فیلم در جشنواره چهلم حضور پیدا کرده اند.


2888

2888 ساخته کیوان علی محمدی و علی اکبرحیدری که سومین فیلم در ژانر دفاع مقدس در جشنواره چهلم بود یکی از متفاوت ترین فیلم ها در گونه به حساب می آید. فیلم که مثل اغلب فیلم های کیوان علی محمدی که سالها با امیدبنکدار همکاری می کرد تیتراژی پر و پیمان از اسامی بازیگران سرشناس را دارد. امین حیایی، هادی حجازی‌فر، حامد کمیلی، کامبیز دیرباز، سام درخشانی، کوروش تهامی، احمد مهرانفر، رضا یزدانی اسامی هستند که حسابی فیلم را تبدیل به یک پروژه پربازیگر کرده اند. هرچند ساختار فیلم به گونه ای است که بازیگران اصلی آن حمیدرضا پگاه، سیاوش مفیدی و نرگس محمدی بودند. فیلم براساس یک واقعه تاریخی در جنگ تحمیلی ساخته شده و در اتاق تاریک عملیات جنگنده های شکاری می گذرد که درانتظار بازگشت شهید عباس دوران و محمود اسکندری دو خلبان اف4 است که به بغداد پایتخت عراق حمله کرده اند. فیلم سیاه و سفید است و ساختار روایی خاصی را برگزیده است به طوری که ستاره های اصلی نقش صداهای خلبان های جسور و توانمند نیروی هوایی ارتش را ایفا می کنند.
این دومین همکاری کیوان علیمحمدی و علی اکبر حیدری بعد از فیلم «سینما شهرقصه » به حساب می آید. این فیلم رقبای جدی در گونه دفاع مقدس در جشنواره چهلم خواهد داشت.

خلاقیت در عین محدودیت

در هشتمین روز جشنواره فیلم فجر دو فیلم‌ «شهرک» به کارگردانی علی حضرتی و فیلم «2888» ساخته کیوان علیمحمدی و علی‌اکبر حیدری به نمایش درآمد. این دو فیلم علیرغم محدودیت‌های خودخواسته در روند قصه یا لوکیشن از خلاقیت زیادی بهره برده‌اند.
فیلم‌ «شهرک» به کارگردانی علی حضرتی فیلمی محدود به یک لوکیشن شهرک است. این فیلم خصلت بازی در بازی دارد و در طول فیلم گروهی از بازیگران از زندگی عادی و شرایط آن جدا می‌شوند تا در یک شهرک و مکانی جدا از جامعه بتوانند به نقش‌های خودشان نزدیک شوند. اما موقعیت شهرک جایی بین ادامه زندگی در یک لوکیشن محدود یا بازیگری در شرایط خاص است. با این روند دوگانه این فیلم به خوبی نشان‌دهنده شیوه بازنمایی در سینما است.
سینما اساسا نمایش زندگی نیست و واقعیت را ارائه نمی‌دهد بلکه اساسا دوربین سینما زاویه دید خود را دارد و به جای واقعیت بازتاب واقعیت و بازنمایی آن را هدف خود قرار داده است. به همین دلیل فیلم «شهرک» یکبار فیلمی بازنمایانه است و در مرحله دوم به خاطر سوژه‌اش این بازنمایی را تشدید می‌کند و خصلت بازی در بازی را ارائه می‌دهد و یک فاصله‌گذاری مدام بین واقعیت-سینما و سینما-واقعیت را به‌طور موکد نشان می‌دهد.

محدود بودن فیلم «شهرک» به‌خاطر سوژه‌اش در لوکیشن شهرک یکی دیگر از تازگی‌های این فیلم است. علی حضرتی در این فیلم خانواده‌های شهرک را با بازیگرانی ساخته است که در آن لوکیشن مشغول زندگی هستند و بازیگران آن همزمان بازی می‌کنند و بازی نمی‌کنند و مرز بین دو جهان واقعیت و هنر چندان قابل تشخیص نیست. 
پرواز در نمای بسته
فیلم «2888» ساخته کیوان علیمحمدی و علی‌اکبر حیدری فیلمی است که از چندین جهت تازگی دارد. خلاصه داستان این فیلم نشان از تفاوت فضای این فیلم با آثار متعارف سینمای جنگ دارد: بیژن افسر کنترل شکاری در اتاق تاریک عملیات، در انتظار بازگشت عباس دوران و محمود اسکندری دو خلبان هواپیما‌های اف 4 است که برای حمله و بمباران به بغداد حمله کرده‌اند. احتمال بازگشت هواپیما‌ها پنج درصد پیش‌بینی شده است.
اغلب سکانس‌های فیلم در اتاق عملیات می‌گذرد و لوکیشن محدودی برای این فیلم درنظر گرفته شده است‌. بسیاری از خلبان‌ها را در فیلم نمی‌بینیم و تنها از طریق صدا با آن‌ها و فعالیت‌های سخت نیروی هوایی در طول سال‌های جنگ تحمیلی آشنا می‌شویم. تمهیدی که در فیلم «2888» به کار رفته است باعث شده که بسیاری از نقش‌های فیلم به صداپیشگی محدود شود و بازیگران حاضر در صحنه نیز همواره در لوکیشن اتاق عملیات باقی بمانند. 
کیوان علیمحمدی و علی‌اکبر حیدری در شرایط سخت لوکیشن محدود داخلی اتاق عملیات و دشواری‌های فیلمبرداری هوایی و رد و بدل شدن صداها فیلم را سیاه و سفید ساخته‌اند و خودخواسته رنگ را از فیلم گرفته‌اند. در شیوه فیلمبرداری نیز فیلم «2888» غالبا از نماهای بسته استفاده کرده است تا سختی کار و استیصال و استرس موقعیت را به تماشاگر منتقل کند. 
تمام این محدودیت‌ها به جذابیت فیلم کمک کرده تا با فیلمی مواجه شویم که سختی‌های نیروی هوایی را در جنگ به شیوه تازه‌ای ارائه می‌کند. حضور بازیگران در این فیلم یکی دیگر از جذابیت‌های فیلم «2888» است. 
بازی‌ها نیز به نوبه خود بداعت دارد. از یکسو بازیگران شناخته شده‌ای چون هادی حجازی‌فر، حامد کمیلی، کامبیز دیرباز، امین حیایی و... با صداپیشگی در فیلم حضور دارند و از سوی دیگر بازیگران جلوی دوربین بسیار متنوع هستند و در ترکیب آن‌ها بازیگران تلویزیونی، تئاتری و نابازیگر به چشم می‌خورد. 

معرفی نامزدهای بخش فیلم کوتاه و مستند چهلمین جشنواره فیلم فجر

نامزدهای دو بخش کوتاه داستانی و مستند بلند چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر معرفی شدند.

جلسه جمع‌بندی داوری فیلم‌های بخش مستند و کوتاه چهلمین دوره جشنواره فیلم فجر در دبیرخانه جشنواره فیلم فجر برگزار شد. محمد تهامی‌نژاد، مرتضی شعبانی، احمد ضابطی جهرمی، محمدرضا عباسیان و محمدعلی فارسی داوران فیلم‌های مستند و دانش اِقباشاوی، حامد جعفری و احمدرضا معتمدی داوران فیلم‌های کوتاه هستند.

نامزدهای این دوره از جشنواره در دو بخش به شرح ذیل اعلام شدند:

فیلم‌های کوتاه داستانی:
1. ارفاق (کارگردان: رضا نجاتی، تهیه‌کننده: سولماز وزیرزاده)
2. گذشته (کارگردان: حمید محمدی، تهیه‌کننده: حمید محمدی و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی)
3. ویار (کارگردان و تهیه‌کننده: حورا طباطبایی)


فیلم‌های مستند:

1. احتضار (کارگردان: حجت طاهری، تهیه‌کننده: حجت طاهری، عبدالخالق طاهری)
2. دبستان پارسی (کارگردان و تهیه‌کننده: حسن نقاشی)
3. سرباز شماره صفر (کارگردان و تهیه‌کننده: محمد سلیمی‌راد)

چهلمین جشنواره فیلم فجر 12 تا 22 بهمن در دو بخش رقابتی و فرهنگی به دبیری مسعود نقاش‌زاده برگزار می‌شود.

شهردار تهران: از فیلم‌هایی که بیانگر حقایق جامعه هستند، حمایت می‌کنیم

پرهام نورافزا

علیرضا زاکانی، شهردار تهران با حضور در برج میلاد ضمن بازدید از بخش‎های مختلف خانه جشنواره به بیان نکاتی پرداخت.

زاکانی که فیلم «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازی‌فر را دیده بود، درباره این فیلم گفت: «موقعیت مهدی» جلوه‌ها و پیام‌هایی را با جنبه‌های هنری خود به نسل امروز منتقل کرده و در واقع تلاش می‌کند که پیامی را منتقل کند. به هر حال ما هر چقدر هم تلاش کنیم، نمی‌توانیم حقیقت را به تمامی نشان دهیم و عظمت و بزرگی امثال شهید باکری(هم آقا حمید و هم آقا مهدی) را به تصویر بکشیم. 

وی افزود: در این فیلم تلاش بسیار زیبا و قشنگی شده است. شاید همه آنچه اتفاق افتاده، قابل تصویر نباشد ولی هرچقدر که به تصویر کشیده شده است، خیلی پیام و عظمت را برای نسل امروز و فردا به ارمغان آورده است. در واقع نشان می‌دهد که این میراث گرانبهایی که دستمان داریم چه میراث بزرگی است و چه ایثارها، فداکاری‌ها و اخلاص‌هایی برایش هزینه شده است. 
شهردار تهران در ادامه بیان کرد: نکته دوم اینکه واقعا این جلوه ایثار و مقاومت و آن پیام‌های عمیقی که این فیلم از خود به جا می‌گذارد، برای ما یک تحولی ایجاد می‌کند تا ما هم بتوانیم در این عرصه از انقلاب اسلامی، آن ایمان عمیق و ماندگار را روی پیام‌های اساسی انقلاب به نحو احسنت داشته باشیم. روحشان شاد باشد و ان شاءالله با سید الشهدا (ع) محشور شوند. باید از کارگردان، فیلمنامه‌نویس و از همه دست اندرکارانی که همچین فیلمی را ساختند، تشکر کرد.
زاکانی ادامه داد: به هرحال پیام این فیلم حکایت از مرد بودن مردانی داشت که ما به مرد بودن آنها افتخار می‌کنیم. آنها برای ما الگو، محل اعتنا و اتکا هستند. امیدواریم که این وجودهای مبارک را تکثیر شده در عرصه‌های مختلف انقلاب برای امروز و آینده هم ببینیم،ان شاءالله. 
وی همچنین درباره حمایت شهرداری از سینما و فیلم‌های سینمایی گفت: هدف‌گذاری ما یک تحول نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در شهر است. در واقع به دنبال این هستیم که بتوانیم در عرصه‌های مختلف زندگی مردم نقش‌آفرین باشیم. یعنی خودمان را حاشیه‌نشین و مهمان نبینیم، بلکه صاحبخانه، بدهکار و نوکر (مردم) ‌بینیم. از این جهت توجه به هنر برای رساندن پیام تحول و هم‌داستان شدن برای به میدان آمدن این تحول با مردم عزیزمان یک اصل برای ماست. 
شهرداری تهران در ادامه بیان کرد: ما از همه فیلم‌ها، سریال‌ها و مواردی که آن جنبه‌های تعالی‌بخش، انگیزه‌بخش را برای جامعه فراهم کند و بتواند این قله‌ها را با افتخار دنبال و فتح کند حمایت می‌کنیم. همچنین از فیلم‌ها، سریال‌ها و مستندهایی که بتواند آن جنبه‌های جهاد تبیین و نشان دادن حقایق جامعه را با یک روح امید و افتخاری به همراه داشته باشد، حمایت می‌کنیم.
زاکانی در ادامه بیان کرد: امیدوار هستیم که بتوانیم در نقش خودمان هم صادقانه وارد شویم و با اخلاص تاثیر شهدای عزیزی همچون باکری‌ها و عزیزانی که امروز ناظر و حاضر هستند مسیر را پیش برویم. شهرداری آمادگی خودش را دارد و بتواند محکم این گام‌ها را در کنار هنرمندان و به ویژه در کنار نسل جوان هنری دنبال کند. 
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این امکان وجود دارد که برج میلاد و یا مکان دیگری از شهرداری به صورت مداوم هرساله میزبان برگزاری جشنواره فیلم فجر باشد، گفت: ما استقبال  می‌کنیم. این استقبال ما استقبال در مقام بیان نیست. مثل همین جشنواره‌ای که برگزار شد، مشارکت کرده و دنبال می‌کنیم که این اتفاق استمرار داشته باشد.
شهردار تهران همچنین در پاسخ به این پرسش که سینما تا چه اندازه توانسته نقش دفاع مقدس را نشان دهد؟ بیان کرد: خیلی اندک. بخشی از آن به این خاطر است که خیلی از مواردی که در دفاع مقدس اتفاق افتاده است، هنوز بیان نشده و دیگران روایت‌های غلط خودشان را بیان می‌کنند. ما نیازمند این هستیم که روایت درست را از دفاع مقدس داشته باشیم. نکته دوم اینکه چون جنگ، جنگ ناشناخته‌ است و هنوز ابعاد دفاع مقدس معلوم نیست، نسبت به آن بی‌عنایتی وجود دارد. 
زاکانی در پایان گفت: از طرفی هم عده‌ای سعی می‌کنند که این عظمت به رخ کشیده نشود. چون کسانی بودند که در واقع حاشیه نشین بودند و در متن و ماجرای دفاع مقدس نبودند. لذا امیدوار هستم آن کسانی که از دفاع مقدس، برداشت‌ها و داشته‌هایی دارند به میدان بیایند و در کنار کارهای خوبی که در گذشته به عنوان کتاب‌های دفاع مقدس یا خاطرات دفاع مقدس بیان شده را بیان کنند. سپس همت شود و این به زبان هنر به جامعه منتقل شود تا فرهنگ ایثار و شهادت را زنده بماند.

نیم نگاه | «شهرک» زندگی شبیه یک رویا

جدیدترین اثر علی حضرتی در چهلمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. 

«شهرک» به کارگردانی علی حضرتی فیلمساز جوان سینمای ایران، در چهلمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. فیلم، روایت دو عشق همزمان یک پسر است که می‌خواهد هر دو را به سر منزل مقصود برساند. ابتدا عشق به همدم و همراهش و دومی علاقه فراوان به حرفه بازیگری.

عشق نوید به بازیگری او را به تکاپو می‌اندازد تا فرصتی برای بروز استعدادش نشان دهد. نوید در یک تست بازیگری برنده می‌شود و از اینجا ورود او به یک پروژه بزرگ تولید فیلم آغاز می‌شود. فیلمی که مانند دیگر آثار سینمایی نیست. فرو رفتن در نقشی که باورش برای خودِ نوید به همین راحتی‌ها نبود. تردیدهای نوید در پلان به پلان بازی ساعد سهیلی نمود دارد. او در میان خیابان‌های سرد «شهرک» که حتی بارانش مصنوعی است قدم می‌زند، اما نمی‌تواند به راحتی آن را بپذیرد. 
فیلمساز در موسیقی، نماها، طراحی صحنه‌ و البته نوع بازی بازیگران، تحیر را نشان می‌دهد. حضرتی سعی دارد پرده میان خواب و بیداری را کنار بزند و نوید را در موقعیتی برای انتخاب یکی از این دو حالت قرار دهد. نوید بارها تلاش می‌کند از شهرک عجیب و غریبی که ساخته خارج شود اما به مرور به آن عادت می‌کند و نه تنها شرایط زندگی در آن را می‌پذیرد بلکه به آن علاقه پیدا می‌کند. ترکیب خیال و واقعیت و تعلیقی که فیلمساز در روایت خود ایجاد می‌کند، مخاطب را تشنه پایان بندی قصه می‌کند. این عطش تا پلان آخر ادامه پیدا می‌کند.
شخصیت‌های مکمل فیلم از تهیه کننده حاضر در داستان، به هیچ وجه دغدغه‌های نوید را ندارند و البته با رفتارهای خود او را متقاعد به ماندن می‌کنند. البته که اجباری برای نوید وجود ندارد. 
فیلم «شهرک» روایت دنیایی متفاوت است و به همین دلیل علاقه مندان خاص خود را دارد.