نگاه، نقد و یادداشت مطالب فرهنگ و هنر
نگاه، نقد و یادداشت مطالب فرهنگ و هنر

نگاه، نقد و یادداشت مطالب فرهنگ و هنر

شهردار تهران: از فیلم‌هایی که بیانگر حقایق جامعه هستند، حمایت می‌کنیم

پرهام نورافزا

علیرضا زاکانی، شهردار تهران با حضور در برج میلاد ضمن بازدید از بخش‎های مختلف خانه جشنواره به بیان نکاتی پرداخت.

زاکانی که فیلم «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازی‌فر را دیده بود، درباره این فیلم گفت: «موقعیت مهدی» جلوه‌ها و پیام‌هایی را با جنبه‌های هنری خود به نسل امروز منتقل کرده و در واقع تلاش می‌کند که پیامی را منتقل کند. به هر حال ما هر چقدر هم تلاش کنیم، نمی‌توانیم حقیقت را به تمامی نشان دهیم و عظمت و بزرگی امثال شهید باکری(هم آقا حمید و هم آقا مهدی) را به تصویر بکشیم. 

وی افزود: در این فیلم تلاش بسیار زیبا و قشنگی شده است. شاید همه آنچه اتفاق افتاده، قابل تصویر نباشد ولی هرچقدر که به تصویر کشیده شده است، خیلی پیام و عظمت را برای نسل امروز و فردا به ارمغان آورده است. در واقع نشان می‌دهد که این میراث گرانبهایی که دستمان داریم چه میراث بزرگی است و چه ایثارها، فداکاری‌ها و اخلاص‌هایی برایش هزینه شده است. 
شهردار تهران در ادامه بیان کرد: نکته دوم اینکه واقعا این جلوه ایثار و مقاومت و آن پیام‌های عمیقی که این فیلم از خود به جا می‌گذارد، برای ما یک تحولی ایجاد می‌کند تا ما هم بتوانیم در این عرصه از انقلاب اسلامی، آن ایمان عمیق و ماندگار را روی پیام‌های اساسی انقلاب به نحو احسنت داشته باشیم. روحشان شاد باشد و ان شاءالله با سید الشهدا (ع) محشور شوند. باید از کارگردان، فیلمنامه‌نویس و از همه دست اندرکارانی که همچین فیلمی را ساختند، تشکر کرد.
زاکانی ادامه داد: به هرحال پیام این فیلم حکایت از مرد بودن مردانی داشت که ما به مرد بودن آنها افتخار می‌کنیم. آنها برای ما الگو، محل اعتنا و اتکا هستند. امیدواریم که این وجودهای مبارک را تکثیر شده در عرصه‌های مختلف انقلاب برای امروز و آینده هم ببینیم،ان شاءالله. 
وی همچنین درباره حمایت شهرداری از سینما و فیلم‌های سینمایی گفت: هدف‌گذاری ما یک تحول نرم‌افزاری و سخت‌افزاری در شهر است. در واقع به دنبال این هستیم که بتوانیم در عرصه‌های مختلف زندگی مردم نقش‌آفرین باشیم. یعنی خودمان را حاشیه‌نشین و مهمان نبینیم، بلکه صاحبخانه، بدهکار و نوکر (مردم) ‌بینیم. از این جهت توجه به هنر برای رساندن پیام تحول و هم‌داستان شدن برای به میدان آمدن این تحول با مردم عزیزمان یک اصل برای ماست. 
شهرداری تهران در ادامه بیان کرد: ما از همه فیلم‌ها، سریال‌ها و مواردی که آن جنبه‌های تعالی‌بخش، انگیزه‌بخش را برای جامعه فراهم کند و بتواند این قله‌ها را با افتخار دنبال و فتح کند حمایت می‌کنیم. همچنین از فیلم‌ها، سریال‌ها و مستندهایی که بتواند آن جنبه‌های جهاد تبیین و نشان دادن حقایق جامعه را با یک روح امید و افتخاری به همراه داشته باشد، حمایت می‌کنیم.
زاکانی در ادامه بیان کرد: امیدوار هستیم که بتوانیم در نقش خودمان هم صادقانه وارد شویم و با اخلاص تاثیر شهدای عزیزی همچون باکری‌ها و عزیزانی که امروز ناظر و حاضر هستند مسیر را پیش برویم. شهرداری آمادگی خودش را دارد و بتواند محکم این گام‌ها را در کنار هنرمندان و به ویژه در کنار نسل جوان هنری دنبال کند. 
وی همچنین در پاسخ به این پرسش که آیا این امکان وجود دارد که برج میلاد و یا مکان دیگری از شهرداری به صورت مداوم هرساله میزبان برگزاری جشنواره فیلم فجر باشد، گفت: ما استقبال  می‌کنیم. این استقبال ما استقبال در مقام بیان نیست. مثل همین جشنواره‌ای که برگزار شد، مشارکت کرده و دنبال می‌کنیم که این اتفاق استمرار داشته باشد.
شهردار تهران همچنین در پاسخ به این پرسش که سینما تا چه اندازه توانسته نقش دفاع مقدس را نشان دهد؟ بیان کرد: خیلی اندک. بخشی از آن به این خاطر است که خیلی از مواردی که در دفاع مقدس اتفاق افتاده است، هنوز بیان نشده و دیگران روایت‌های غلط خودشان را بیان می‌کنند. ما نیازمند این هستیم که روایت درست را از دفاع مقدس داشته باشیم. نکته دوم اینکه چون جنگ، جنگ ناشناخته‌ است و هنوز ابعاد دفاع مقدس معلوم نیست، نسبت به آن بی‌عنایتی وجود دارد. 
زاکانی در پایان گفت: از طرفی هم عده‌ای سعی می‌کنند که این عظمت به رخ کشیده نشود. چون کسانی بودند که در واقع حاشیه نشین بودند و در متن و ماجرای دفاع مقدس نبودند. لذا امیدوار هستم آن کسانی که از دفاع مقدس، برداشت‌ها و داشته‌هایی دارند به میدان بیایند و در کنار کارهای خوبی که در گذشته به عنوان کتاب‌های دفاع مقدس یا خاطرات دفاع مقدس بیان شده را بیان کنند. سپس همت شود و این به زبان هنر به جامعه منتقل شود تا فرهنگ ایثار و شهادت را زنده بماند.

نیم نگاه | «شهرک» زندگی شبیه یک رویا

جدیدترین اثر علی حضرتی در چهلمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. 

«شهرک» به کارگردانی علی حضرتی فیلمساز جوان سینمای ایران، در چهلمین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمد. فیلم، روایت دو عشق همزمان یک پسر است که می‌خواهد هر دو را به سر منزل مقصود برساند. ابتدا عشق به همدم و همراهش و دومی علاقه فراوان به حرفه بازیگری.

عشق نوید به بازیگری او را به تکاپو می‌اندازد تا فرصتی برای بروز استعدادش نشان دهد. نوید در یک تست بازیگری برنده می‌شود و از اینجا ورود او به یک پروژه بزرگ تولید فیلم آغاز می‌شود. فیلمی که مانند دیگر آثار سینمایی نیست. فرو رفتن در نقشی که باورش برای خودِ نوید به همین راحتی‌ها نبود. تردیدهای نوید در پلان به پلان بازی ساعد سهیلی نمود دارد. او در میان خیابان‌های سرد «شهرک» که حتی بارانش مصنوعی است قدم می‌زند، اما نمی‌تواند به راحتی آن را بپذیرد. 
فیلمساز در موسیقی، نماها، طراحی صحنه‌ و البته نوع بازی بازیگران، تحیر را نشان می‌دهد. حضرتی سعی دارد پرده میان خواب و بیداری را کنار بزند و نوید را در موقعیتی برای انتخاب یکی از این دو حالت قرار دهد. نوید بارها تلاش می‌کند از شهرک عجیب و غریبی که ساخته خارج شود اما به مرور به آن عادت می‌کند و نه تنها شرایط زندگی در آن را می‌پذیرد بلکه به آن علاقه پیدا می‌کند. ترکیب خیال و واقعیت و تعلیقی که فیلمساز در روایت خود ایجاد می‌کند، مخاطب را تشنه پایان بندی قصه می‌کند. این عطش تا پلان آخر ادامه پیدا می‌کند.
شخصیت‌های مکمل فیلم از تهیه کننده حاضر در داستان، به هیچ وجه دغدغه‌های نوید را ندارند و البته با رفتارهای خود او را متقاعد به ماندن می‌کنند. البته که اجباری برای نوید وجود ندارد. 
فیلم «شهرک» روایت دنیایی متفاوت است و به همین دلیل علاقه مندان خاص خود را دارد.

علی شاه‌حاتمی: ادبیات مهمترین رشته دانشگاهی برای آشتی و آشنایی سینماگران است

پرهام نورافزا

علی حاتمی، کارگردان و تهیه کننده سینما معتقد است که علوم انسانی و سینما مکمل هم هستند و مهمترین رشته دانشگاهی که برای سینمای ما مهمترین است، ادبیات است.

علی شاه‌حاتمی کارگردان سریال‌های خاطره‌انگیزی چون «خوش رکاب» و «او مثبت» و... در مصاحبه‌ای کوتاه در حاشیه جشنواره فیلم فجر درباره نشست‌های فرهنگی جشنواره فیلم فجر گفت: چیزی که در جشنواره‌ها باید به آن پرداخته شود، همین علوم انسانی است. سینماگران ما باید سینمای خود را بشناسند. چه گذشته آن را و یا حال و آینده آن را. تاریخچه سینمای ما باید توسط اساتیدی که این مهم را به خوبی می‌شناسند، تبیین شود. فکر می‌کنم اتفاق خوبی است و مهمانان و مخاطبان جشنواره فیلم فجر نیز از این برنامه‌ها استفاده کنند.

وی بیان کرد که علوم انسانی و سینما مکمل یکدیگرند و مانند خطوط موازی‌اند که هیچ وقت به یک نقطه تلاقی پیدا نمی‌کنند اما با هم حرکت می‌کنند و همدیگر را تقویت می‌کنند. شناخت سینماگران و اساتید باید روز به روز نسبت به هم کامل‌تر شود و این نشست‌ها می‌تواند این عملیات را به سرانجام برساند.
این کارگردان سینما و تلویزیون در پاسخ به این سؤال که کدام یک از رشته‌های دانشگاهی می‌تواند در سینما و برای سینماگران نقش مهمتری را ایفا کند گفت: آشنایی با ادبیات برای سینماگران ما بسیار مهم است. ادبیات مهم‌ترین رشته دانشگاهی است که سینماگران ما باید با آن ارتباط برقرار کنند.
او توضیح داد: برخی از سینماگران و فیلمسازان ما شاید سواد نگارش یک داستان و رمان را نداشته باشند اما استعداد فیلمسازی دارند منتها به عقیده من اگر سواد ادبی کافی نداشته باشند، در نگارش فیلمنامه و شکل دهی دنیای داستان دچار مشکل می‌شوند.
شاه‌حاتمی بیان کرد: بنابراین بنظرم آشنایی و آشتی با ادبیات ایران و جهان جزو نکات بسیار مهمی است که باید کارگردانان و سینماگران ما با آن ارتباط داشته باشند. احساس می کنم که ارتباط دوباره نویسندگان ما با ادبیات معاصر، نظم و نثر می تواند نگاه آنها را نسبت به فیلمسازی باز کند و جهان دیگری ایجاد کند.
وی گفت: من در میان کتاب‌ها بزرگ شدم و در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سنین کودکی مدام دنبال یک کتاب می‌گشتیم که آن را بخوانیم و کتابی نبود که نخوانده باشیم. این ارتباط دوباره سینماگران ما با ادبیات می‌تواند به بالندگی سینمای ایران به‌شدت کمک کند. البته منظورم این نیست که بر اساس رمان‌ها فیلم بسازند بلکه نگاه آنها را می‌تواند به جهان پیرامون تغییر دهد.

نامزدهای بخش اقلام تبلیغی و اطلاع‌رسانی چهلمین جشنواره فیلم فجر اعلام شد

هیات داوران بخش اقلام تبلیغی و اطلاع‌رسانی، طی بیانیه‌ای نامزدهای بخش عکس، پوستر و آنونس چهلمین جشنواره فیلم فجر را اعلام کردند.

این بیانیه به شرح زیر است:

هو الجمیل
می‌گوییم سینما یک پیکره واحد است که تبلیغات جزیی از آن است. می‌گوییم تبلیغات نقش انکارناپذیری در جذب مخاطب به سینما دارد. می‌گوییم با رونق تبلیغات سینما، سینما هم رونق می‌گیرد. با این همه باید اذعان داشت سینما همچنان از کم توجهی به امر تبلیغات مناسب رنج می‌برد. گرچه جشنواره فیلم فجر با اهدای جوایز و ارج نهادن به آثار (هنرمندان) این بخش از سینما قصد آن دارد تا توجه پخش‌کنندگان و تهیه‌کنندگان را به این مقوله مهم جلب کند و هنرمندان را به آفرینش آثار تاثیرگذارتر ترغیب نماید اما متٲسفانه هنوز این اتفاق، آنگونه که شایسته سینمای ایران است به وقوع نپیوسته است. با این حال هیٲت داوران بخش اقلام تبلیغی چهلمین جشنواره فیلم فجر با بررسی آثار بخش مسابقه مبتنی بر سه اصل هدفمندی، مفاهیم خلاقانه و اجرای مناسب، ضمن قدردانی از همه دست‌اندرکاران بخش اقلام تبلیغی، نامزدهای خود را در سه بخش عکسِ فیلم، پوستر و آنونس و تیزر به شرح ذیل اعلام می‌دارد:


نامزدهای بخش عکس:

1-    امید صالحی برای عکس‌های فیلم آتابای
2-    فتاح ذی‌نوری برای عکس‌های فیلم زیرنورکم
3-    حبیب مجیدی برای عکس‌های فیلم منصور


نامزدهای بخش پوستر فیلم:
1-  پوستر فیلم گورکن اثر عرفان بهکار مهربانی
2-  پوستر فیلم منصور اثر محمد تقی‌پور
3-  پوستر فیلم پیرمردها نمی‌میرند اثر احسان برآبادی
هیات داوران امیدوار است، طراحان گرافیک عزیز و سفارش‌دهندگان پوستر در سال آینده آثار شایسته‌تری را به جشنواره ارائه دهند.


نامزدهای بخش آنونس و تیزر:
هیات داوران نمی‌توانند خرسندی خود را از پیشرفت محسوس آثار ارائه شده در این بخش ابراز ننمایند. با توجه به اهمیت انکارناپذیر این بخش در جذب مخاطب،‌ هیات داوران ماندگاری و تاثیرگذاری اقلام تبلیغاتی در تاریخ سینما، باور دارد که ارزش مادی جوایز این بخش، بهتر است هم اندازه‌ی دیگر صنوف حرفه‌ای تعریف شود.
1-  روح‌اله موحدی برای ساخت آنونس فیلم سیاه باز
2-  کیومرث بیک‌زند برای ساخت آنونس فیلم بی‌همه‌چیز
3-  امید میرزایی برای ساخت آنونس فیلم‌‌های صحنه‌زنی و تک تیرانداز

مهرداد خوشبخت – محمد روح‌الامین و علی نیک‌رفتار اعضای هیات داوران بخش مسابقه اقلام تبلیغی و اطلاع‌رسانی سینمای ایران در چهلمین جشنواره فیلم فجر هستند.

روحانی: سینمای ما علی‌رغم موفقیت‌ها از بی‌دانشی رنج می‌برد

پرهام نورافزا

نشست دانشگاهی دانش آکادمیک و سینمای معاصر برگزار شد.

در این نشست سیدعلی روحانی درباره دانش آکادمیک و سینمای معاصر (مطالعه تاریخی سینمای هنگ‌کنگ و کره جنوبی) اظهار کرد: متٲسفانه اکنون رابطه‌ بین سینما و آکادمی در ایران مغفول مانده است، اما این بحث در دو مطالعه تخصصی بررسی شده است، سینما در ابتدای راه دارای آکادمی نبوده و در همان زمان حتی در غرب که خاستگاه سینما بود، آکادمی خیلی دیر وارد سینما شد، حتی در دهه 80 هم در سینما آکادمی وجود نداشته است.

او افزود: آرام آرام در قلمرو و میدان هنر با آکادمی روبه رو شدیم که نیرویی در فیلم ما را همراه می‌کند و این اتفاق به صورت تجربه تاریخی رخ می‌دهد، حضور این نیرو در هنر با مخالفت گروه‌های مختلف همراه است، بخشی از مخالفت‌ها از بخشی نظریه‌های سنتی پیروی می‌کنند که این موضوع به نظریه‌ای برمی‌گردد که معتقد هستند هنر باید در خون باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر بیان کرد: این نظریه‌ها در جهت تضعیف آکادمی بوده است و در این راستا، بحران آکادمی به بحران دانش منجر شده، علی‌رغم تمام هنر و دستاوردها، سینمای ما از دانش نداشتن رنج برده است، فردین بارها از این نکته می‌گوید که هیچ‌کس در فیلمبرداری علمی نداشته، حتی فیلم‌های کوشان را یک فیلمبردار روسی انجام می‌داده است.
او اذعان داشت: در آن زمان یک فیلم‌بردار و کارگران هرگز بحث هنری نمی‌کردند و این عجیب بود. در مکزیک و هند آدم‌های بزرگ خارجی تجربیات را به کشور منتقل می‌کنند؛ اما خارجی‌های سینمای ایران چندان قوی نبودند.
روحانی تصریح کرد: در سال 1350 کمی این روند عوض و آکادمی کمی فعال شد و بعد از انقلاب این امر افزایش یافت که تا حدودی کمرنگ شدن مخالفان را به همراه داشت. بعد از انقلاب این نیاز امروز بیشتر از هر زمانی خود را نشان می‌دهد و سینما در وضعیت فعلی بدون علم پاسخگو نیست.
او ادامه داد: به همین دلیل ایران در بازار جهانی حضور ندارد، زیرا علم و آکادمی هنر ندارد، نیروهای کارآمد این حوزه را دارد اما باید بیشتر شود، سینمای ما علی‌رغم موفقیت‌ها از بی‌دانشی رنج می‌برد، دانشگاه‌های ایران موفق شدند به‌تدریج سرمایه خود را وارد کنند، مطالعه جوانان دو دهه اخیر نشان می‌دهد تحصیلات آکادمی در رشد آنها تٲثیر زیادی داشته است.
عضو هئیت علمی دانشگاه هنر  خاطرنشان کرد: تجربه آکادمی فردی نیست بلکه از عالم نظریه می‌آید، دانش سینمای امروز شهودی نیست و علم اکادمیک نیست، مخاطب آکادمی فیلم را به قلمرو علم می‌برد، نافی استعداد و تجربه نیستیم، اما بازیگران امروزی که روی مجله هم هستند احساس می کنند چیزی که در صحنه نیست، کم پیدا می‌شود که علم آکادمیک باشد.
او با اشاره به وضعیت سینما گفت: سیستم برای بازتولید ارزش‌های خود مجبور است به بخش رهایی بخش علم خود نگاه کند، دانشگاه به ادبیات رهایی‌بخشی کمک می کند، باید یک نهاد افق سینما را ایجاد کند، تجربه زیبایی‌شناسی در دو دهه اخیر از اکادمی است.
روحانی تاکید داشت: اهالی سینما وقت بازاندیشی را ندارند و باید نهادی این کار را انجام دهد،. در فیلم سرخپوست‌ها، فیلم‌ساز به سراغ خانه یکی از سوپراستارها می‌رود اما او می‌گوید علمی در سینما نداریم ... آنها صرفا جلوی دوربین می‌رفتند و این دردی است که اهالی سینما با آن مواجه هستند.
او ابراز کرد: سینمای هنگ‌کنگ نمونه اعلای سینمای استاد شاگردی است که از کار در صحنه سینمای خود را جلو می‌برند اما بعد از انقلاب چین صنعت فیلم چین به هنگ‌کنگ می آید و موفق می‌شوند سیستم استودیویی آمریکایی را ایجاد کنند.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر  ادامه داد: اما سینمای هنگ کنگ در دهه هشتاد دچار رکود جدی می شود، سینمای هنگ کنگ در آن زمان آکادمی سینمایی نداشت و فردی در این میان با ایجاد علم آکادمیک سینمای هنگ کنگ را به‌روز کرد و کلیت زیبایی‌شناسی در هنگ کنگ تغییر کرد.
او در رابطه با سینمای هنگ کنگ عنوان کرد: تی سو هارک کسی بود که با علم خارجی سینمای هنگ کنگ را تغییر داد، موج نوی سینمای هنگ کنگ توسط آکادمی‌ها رخ‌داد موج دوم نیز در آکادمی هنگ کنگ رخ می‌دهد، الان بزرگ‌ترین مشکل دانشگاه‌های هنری در تهران این است که متولی آن فرهنگ و ارشاد نیست و وزارت علوم همان برخوردی را که با ما می‌کند که با سایر رشته دارد.
روحانی بیان کرد: در رشته‌های پزشکی با وزارت بهداشت کار دارند که خوب است و برای ما نیز باید همین باشد، دانشگاه ملی هنر کره جنوبی توسط متولی هنری ایجاد شده، رئیس و هیات امنا دانشگاه هنری هنگ کنگ یک فرد هنری (کری لام) است که نفوذ و قدرت بالایی دارد و شخصیتی مثل استاندار دارد.
او تاکید کرد: با دانش فعلی سینما نمی‌شود اقتصاد هنر را مدیریت کرد، هنگ کنگ بعد از آمریکا موفق شده است بیشترین فروش فیلم را داشته باشد و یک فیلم‌ساز تجربی نمی‌تواند با آنها رقابت کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه هنر  یادآور شد: فقدان دانش در سینمای کره جنوبی در دهه هفتاد مشکلات زیادی را ایجاد کرد، موج نوی سینمای کره حنوبی در دهه هشتاد رخ داد، در کره جنوبی سینما یک بحث بین رشته‌ای می‌شود که افراد غالبا علوم انسانی خوانده‌اند که سینمای کره جنوبی را تغییر دادند.
او افزود: جریان کره جنوبی سینما خوانده نیستند اما علوم انسانی را به سینما وارد می‌کنند، فیلم‌های کره جنوبی همه توسط افرادی ساخته شدند که علوم انسانی را کاملا بلدند.
روحانی متذکر شد: جریان اولی که فیلم کره جنوبی را ایجاد می کند دانش سینمایی دارند که دو دلیل دارد، دلیل اول عدم تطابق زبانی که باعث شده نتوانند در انگلیس یاد بگیرند.
او در ادامه ابراز کرد: کره جنوبی تا دهه هشتاد از نداشتن هنر سینمایی آکادمیک قوی رنج می برد، کره جنوبی دانش علوم انسانی غلبه دارد با این حال کره جنوبی پیشرفت جدی می کند.
عضو هئیت علمی دانشگاه هنر  عنوان کرد: دیدن فیلم داخلی در ایران مورد توجه نیست زیرا پخش رسمی نمی شود اما این معیار در فرانسه که مهد سینمای اروپا است، حدود 43 درصد مردم در فرانسه فیلم فرانسوی، در ایتالیا 30 درصد، اسپانیا و آلمان زیر 20 درصد، دانمارک زیر 10 درصد تولیدات خودشان را می‌بینند، که این رقم در کره جنوبی 54 درصد است.
او همچنین با اشاره به مشکلات گفت: یکی از مشکلات ایران عدم ارتباط تلویزیون و سینما است، در کره جنوبی هنر های سئول را داریم که هنرهای سنتی است، که همین دانشگاه از سال 1970 فیلم و از سل 1980 فیلمنامه نویسی را وارد می کند که نتیجه ارتباط مستقیم علم دانشگاهی با متولی مربوط است.
روحانی در پایان ابراز داشت: سینمای ایران بخشی از موفقیت های خود را مدیون علم آکادمی است، سینمای ایران نه تنها به علم سینما بلکه به علم انسانی نیز نیاز جدی دارد، مطالعات میان رشته ای باید مدنظر باشد.