نرگس آبیار گفت: «زنان همیشه کاراکتر اصلی فیلمهای من هستند.»
نشست خبری فیلم «شبی که ماه کامل شد» با حضور نرگس آبیار(کارگردان)، محمد حسین قاسمی(تهیه کننده)، هوتن شکیبا، شبنم مقدمی، فرشته صدرعرفایی، پدرام شریفی، امین میری، آرمین رحیمان(بازیگران)، سامان لطفیان(مدیر فیلمبرداری)، حمید نجفیراد (تدوین گر)، با اجرای حمیدرضا مدقق برگزار شد.
نرگس آبیار درباره تغییر در فضای کاریاش و اینکه چگونه شد سراغ این موضوع رفته است؟، بیان کرد: «موضوع فیلم سالها قبل من را درگیر خود کرده بود و اخبار مربوط به آن را دنبال میکردم. برایم جذاب بود و سال گذشته پیشنهاد شد که کار شود اما متوجه شدم طرح متعلق به آقای اصفهانی است و چون نگاه زنانهای داشت برایم جذاب بود زیرا زنان همیشه کاراکتر فیلمهای من هستند.»
قاسمی درباره تجربه کاری خارج از کشور نیز گفت: «کار در خارج از کشور سختیهای خاص خودش را داشت، بهویژه بخشی از کار که در سیستانوبلوچستان بود و لازم است از مردم این منطقه تشکر کنم. وقتی در استانی غیر از تهران کار میکنیم به دلیل تمرکز کاری در تهران سختیهایی داریم و خدا کند مسئولان برای این موضوع فکری کنند. اما بخش عمده سختی کار ما در کشور پاکستان کار کردن بود زیرا بروکراسی عجیبی دارد و سعی کردیم از نیروهای بومی استفاده کنیم، ما نتوانستیم با دولت کار کنیم زیرا مشکلات امنیتی داشت بعد هم به انتخابات پاکستان خوردیم که بقیه فیلم در منطقه داکا فیلمبرداری شد. صددرصد این کار در بخش خصوصی انجام شده و یکسری تلخیها در این زمینه وجود دارد که چون در جشن خانه سینما هستیم جا ندارد آن را بیان کنم.»
هوتن شکیبا هم در پاسخ به سوالی درباره قدرت بازیگریاش در نقشی متفاوت در این فیلم و امکان جایزه گرفتنش گفت: «این نقش سختیهای خاص خودش را داشت، بخش عمدهای از این سختیها مربوط به شرایط فیلمبرداری بود، از سوی دیگر کاراکتر هم این سختی را داشت که این تغییر جوری اتفاق بیفتد که باورپذیر باشد. من مدیون خانم آبیار برای اعتماد و کمکشان هستم. دروغ است بگویم فکر نمیکنم جایزه بگیرم ولی تلاشم را کردم که در طول جشنواره به آن خیلی فکر نکنم که توی ذوقم نخورد. واکنشهایی که از طرف مخاطبان تا اینجای کار گرفتم را بهعنوان جایزه خودم در نظر گرفتم.»
فرشته صدرعرفایی هم درباره نقش متفاوتش در «شبی که ماه کامل شد» گفت: «من فکر میکنم بخش زیادی از این موضوع را مدیون راهنماییهای بسیار درست و هوشمندانه خانم آبیار هستم که واقعا این نقش را فوقالعاده زیبا نوشتند. ایشان خیلی به من کمک کردند و هیمن طور آقای امیدواری که با طراحی گریم بینظیرشان به من کمک زیادی کردند. امین میری در لهجه به من خیلی کمک کرد و این شانس را داشتم که دو هفته قبل از اینکه جلوی دوربین بروم با مردم چابهار نشست و برخاست داشته باشم و بتوانم الگوبرداری رفتاری داشته باشم. من نتیجه کار را نتیجه زحمات خانم آبیار میدانم.»
شبنم مقدمی هم که با بغض درباره نقشش صحبت میکرد، گفت: «چون اولین بار بود که این فیلم را با شما دیدم کمی هیجان زده هستم. تحت تاثیر مادرانگی نقش هستم. میتوانم بگویم خانم آبیار مجموعهای از رفتار، دیالوگ و حرکت از این نقش را به من دادند. نقشی را به من سپردند که شاید بخت آن کمتر سراغ بازیگری بیاید. وقتی فیلم را میدیدم گلویم بسته شد.»
شریفی نیز درباره نقشش در فیلم «شبی که ماه کامل شد» بیان کرد: «شخصیت شهاب با بقیه کارهای دیگری که کردم متفاوت بود. در پروسه دو ماهه سعی کردم خودم را به آنچه خانم آبیار میخواست برسانم. همه چیز خیلی سخت بود اما وقتی نتیجه کار را که میبینم خوشحالم که در این فیلم هستم. از خانم آبیار و از آقای امیدواری برای گریم خوب شان تشکر میکنم.» در ادامه نشست، بانیپال شومون توضیحاتی درباره نقشش در فیلم جدید نرگس آبیار داد و گفت: «قبلا تجربه این نقش را نداشتم. یک مامور ویژه جنس بازی که خانم آبیار من را برای ایفای نقش راهنمایی کرد.»
بانیپال شومون نیز درباره نقش که در فیلم جدید آبیار ایفا کرده است، گفت: «قبلا تجربه این نقش را نداشتم. یک مامور ویژه جنس بازیای که خانم آبیار من را برای ایفای نقش راهنمایی کرد.»
سوال بعدی از نرگس آبیار درباره طولانی بودن فیلم بود که او پاسخ داد: «اینکه ما چند سالی است میگوییم یک فیلم باید 90 دقیقه باشد خوب نیست. شما نمیتوانید سیر تحول یک فرد را در این زمان نشان بدهید، باید زمینهای ایجاد کنید. من اگر ارتباط عاشقانه را اول فیلم کم میکردم چه بسا این حس نیمه دوم فیلم پیش نمیآمد. خیلی مهم بود که این زمینه چینی شود. در فیلمهای اینچنینی که یک بستر تاریخ معاصر را روایت میکند نمیشود در 90 دقیقه فیلم را کامل کرد.»
کارگردان «شبی که ماه کامل شد» درباره اینکه چرا با وجود داشتن مستندات کافی درباره دستگیری و کشته شدن عبدالمالک ریگی، تصویری از او دیده نمیشود، گفت: «موضوع من دستگیری عبدالمالک ریگی نبود. من تنها از زاویه فائزه که یک زن است و عشقی که بین این دو وجود دارد به ماجرای رادیکالیسم دینی که در آن منطقه شکل گرفته نگاه کردم و سعی کردم نشان بدهم حتی عشق هم در نتیجه این تفکر میتواند قربانی شود. انتخاب موضوع انتخاب پرریسکی بود ولی وقتی با موضوع مواجه شدم فکر کردم ما از 11 سپتامبر به این طرف شاهد روند این نوع تفکر بهخصوص در منطقه خودمان هستیم.»
او گفت: «نباید بهعنوان یک فیلمساز این را نادیده بگیریم. برایم خیلی مهم بود که به این موضوع بپردازم و با توجه به اینکه مردم سیستان و بلوچستان مردم خودمان بودند ریسکش خیلی بالا بود. من در واقع این فیلم را به خاطر مردم این استان ساختم، به خاطر رنجی که بابت گروههای افراط گرای دینی میبرند و در واقع کمکی که آنها خواستند. می گفتند چه خوب میشد که فیلمی ساخته میشد ما مردم را از این تفکر جدا میکرد. یا طایفه ریگی طایفه خیلی بزرگ با اصل و نسب و قدیمی هستند که پیشینه زیادی در مبارزه با استعمار دارند. من هم خواهشم این است که وقتی دربارهاش نقد مینویسید خیلی کلمه ریگی را استفاده نکنید چون این به یک طایفه بزرگ برمیگردد که من به آنها ارادت دارم.»
فرید سجادیحسینی در پاسخ به سوالی درباره نقش کوتاهش در این فیلم گفت: همانطور که گفتید نقش خیلی کوتاه است و همه چیز هم روشن است. خیلی شخصیت پیچیدگی ندارد. نقش باید خوب بازی شود یا بد، کوچک و بزرگش مهم نیست. در کاری که خانم آبیار رهبری کردند در حد بضاعت هر شخصیت، کار انجام شد.
امین میری درباره بازی در نقش نورالدین و لهجهاش در این فیلم، گفت: «مشاور لهجه پروژه خودم بودم. من 28 سال در زاهدان زندگی کردم. خیلی استانم و مردمش را دوست دارم و برایم مهم بود که لهجهها درست دربیاید. من لهجههای زیادی بازی کردم، یک چیزی که لهجه بلوچی دارد این است که بسیار لهجه و زبان سختی است. ما در فیلم هم لهجه و هم زبان بلوچی داریم. هوتن، خانم عرفایی و بقیه بچهها که در این کار بودند هوش بسیار بالایی داشتند. ما سه نوع لهجه در این فیلم داریم من و خانم عرفایی لهجه غلیظ تری داریم. عبدالمالک در واقعیت لهجهاش از عبدالحمید کمتر است. هوتن وقتی در پاکستان یا زاهدان است لهجه غلیظتر میشود ولی در تهران بهتر میشود. او خیلی خوب این را لهجه داشتن را درآورد.»
میری در ادامه گفت: «من دو فیلم در جشنواره دارم یکی خون خدا و دیگری همین فیلم «شبی که ماه کامل شد». خانم آبیار برای این نقش خیلی ریسک بزرگی کردند که نقشی به من سپردند که بیست و هفت، هشت سال از من بزرگتر است. برای من چالش دوست داشتنی بود، البته در تئاتر بازی کرده بودم اما در سینما این کار سختتر است. نمی دانم چقدر از عهده اش برآمده ولی خیلی از خانم آبیار ممنونم که این موقعیت را به من داد. اگر شما این فیلم را دوست دارید فکر میکنم دلیلش این است که یک گروه صادق داشتیم که همه با دل و جان کار کردند. یک سال است که در این پروژه بودم ولی لذت وافری بردیم. امیدوارم این فیلم در سیستان و بلوچستان اکران شود.»
من اصالتم سیستانی است ولی تمام رفقایم بلوچ هستند. من بسیار از خانم آبیار برای ساخت این فیلم ممنونم.
در ادامه نشست «شبی که ماه کامل شد» نرگس آبیار در پاسخ به سوالی درباره اینکه شما چه میکنید که هر چه دلتان میخواهد میسازید، گفت: «خیلی چیزها دلم میخواست بسازم و نتوانستم. فیلمسازی خیلی کار سختی است. گاهی منتقدان بیرحمانه نقد میکنند. سختیای که گروه همه با هم میکشند به تنشان میماند. ما در گرمای 50 درجه و هوای شرجی وحشتناک کار کردیم، صحنههای تعقیب و گریز، در کراچی، در بنگلادش کار خیلی سختی بود، برای همین ناراحت میشوم اگر کسی در طول فیلم به موبایلش نگاه کند. کلا فیلمسازی کار سختی است من به همه همکارانم احترام میگذارم و قدر زحماتشان را میدانم.»
سوال بعدی درباره جزئیات و اطلاعات فیلم بود که نرگس آبیار گفت: «تصاویر آرشیوی فقط در تلویزیونی که دیدید کوتاه بود. تصاویر عملیات تاسوکی بازسازی شده است. یک بخشی از منابع من داخل کشور بود، اینترنت که تصاویر زیادی در آن وجود داشت، آدمهایی که با این پرونده سر و کار داشتند و سایتهایی که شاید مخالف جمهوری اسلامی بودند را سرچ کردم و از همه مهمتر خود مردم بلوچ. آقای اصفهانی هم یکی از کسانی بودند که در پرونده اطلاعات داشتند. من حتما در این سمت ماجرا نیاز به کسی داشتم که اطلاعات کافی داشه باشد. مردم بلوچ کلا و در ساخت فیلم خیلی به ما کمک کردند. امیدوارم زمانی برسد که این محرومیت و فقر و تبعیضی که میگویند وجود دارد خیلی زود برطرف شود و به این مردم خوب حتما برسیم.»
آبیار درباره اینکه چرا در این فیلم از نیروهای ایرانی چندان استفاده نشده است، گفت: «زیرا موضوع من نبوده است موضوع من عشق بین این دو نفر است اما چون بستر ماجرا امنیتی بوده آنها را نشان میدهیم زیرا به آنها نیاز داریم.»
قاسمی تهیهکننده فیلم نیز درباره این سوال اظهار کرد: برخی از مسئولان هم گیرشان به همین موضوع بود و معتقد بودند شما تصویر خوبی از نیروهای امنیتی ایرانی نشان نمیدهید در حالی که این موضوع ما نبود و از طرفی 450 ماموریت موفق در این زمینه وجود داشته است. مسالهای نیست که هر روز ما را بخواهند، جلوی پایمان سنگ بیندازند و از ما توضیح بخواهند.
لطفیان مدیر فیلمبرداری «شبی که ماه کامل شد» هم به ارائه توضیحاتی درباره فیلم پرداخت و گفت: خانم آبیار که فیلمنامه را نوشت، سفری داشتیم و لوکیشن را بازبینی کردیم. البته فضای بصری فیلم در ذهن او بود و من تنها از پیشینه مستندم در این فیلم استفاده کردم و سعی کردم آن را اجرایی کنم.
طراح جلوههای ویژه این فیلم نیز درباره جلوههای بصری «شبی که ماه کامل شد»، گفت: در جنس فیلمهایی که خانم آبیار به دلیل صحنههای رئالیستی میسازد، تمام سعی مان در این پروژه این بود که دیده نشویم.
صداگذار «شبی که ماه کامل شد» هم بیان کرد: «واقعیت این است که ما در این فیلم دو بخش هستیم، یکی صدابردار که آقای کرمانی زحمت آن را کشید و بخش دیگری صداگذاری بود. این فیلم بیشتر در فضای بنگلادش بود و مجبور بودیم اتمسفر صدای پاکستان را بگذاریم. خانم آبیار فیلمهایش همیشه حالت مستند گونه دارد. ما سعی کردیم در بحث صداگذاری این اتفاق بیفتد. اول صداها لطیف و نرم بود ولی هرچه به پایان فیلم میرفتیم سعی کردیم صداها خشنتر شود.»
از هوتن شکیبا درباره سختی زبان بلوچی سوال شد که در پاسخ گفت: من خودم گاهی پشیمان میشدم. من اینجا هم بلوچی حرف زدم، هم فارسی با لهجه بلوچی و هم زبان اردو. حفظ دیالوگها خیلی سخت بود. من سعی کردم در محیط باشم، گوشم عادت کند و امیدوارم دوستان بلوچ تایید کنند.
نرگس آبیار در پاسخ به سوالی درباره اینکه فیلم شبیه یک جاهطلبی مردانه توسط یک فیلمساز زن است و اینکه چطور از فضای لطیف نفس به این نگاه در این فیلم رسیده، گفت: «من خودم دوست دارم فیلمهایم با هم فرق کند. اصلا من بعد از دو یا سه سال که فیلم نساختم یک آدم دیگری شدم. ملاک حال افراد است که آقای قاسمی گفتند ماجرا همین است. آن زمان دلم میخواست «نفس» را بسازم و بعد از دو سه سال به این نتیجه رسیدم که این فیلم را بسازم. من بهشدت فیلم زنانهای ساختم چرا به من میگویند فیلم مردانهای ساختم. زنی که میتواند یک بچهای را به دنیا بیاورد و بزرگ کند خیلی کار بزرگی انجام میدهد و به نظرم نباید زنان را دستکم گرفت. من صحنههای اکشن را به اندازهای که برای فیلمنامهام نیاز بود استفاده کردم.»
نرگس آبیار در پاسخ به سوالی در مورد اینکه آیا بازهم به ساخت فیلمهایی در سبک بیگ پروداکشن ادامه خواهد داد، گفت: «من به این فکر نمیکنم چون یک فیلم بزرگ ساختهام پس در ادامه هم باید همین باشد. ممکن است در ادامه بروم یک کار مینیمال بسازم. من میترسم که این حس تجربهگرایی در من از بین برود. خیلی از آنهایی که «شیار 143» را دوست داشتند، از «نفس» خوششان نیامد. آنهایی هم که از فیلم شاعرانه و آرامش بخش نفس خوششان آمده بود با دیدن این فیلم بهم ریختند. این اما مانع رویکرد من در فیلمسازی نمیشود.»