با نگاهی به لیست فیلمهای بخش سودای سیمرغ و نگاه نو فجر 37، میتوان شاهد حضور آثاری با موضوعات و ژانرهای متنوع بود.
آشفتگی فریدون جیرانی (داستانی کلاسیک جنایی)، ایده اصلی آزیتا موگویی (اجتماعی و با موضوع مفاسد اقتصادی و پولشویی)، بنفشه آفریقایی مونا زندی (حقیقی درام اجتماعی)، بیست و سه نفر مهدی جعفری (دفاع مقدس)، پالتو شتری مهدی علی میرزایی (کمدی اجتماعی)، تیغ و ترمه کیومرث پوراحمد (اجتماعی)، جمشیدیه یلدا جبلی (اجتماعی)، خون خدا مرتضی علی عباس میرزایی (موضوع دینی)، درخونگاه سیاوش اسعدی (اجتماعی)، سال دوم دانشکده من رسول صدرعاملی (اجتماعی)، سرخ پوست نیما جاویدی (تاریخی اجتماعی)، سمفونی نهم محمدرضاهنرمند (اجتماعی)، شبی که ماه کامل شد نرگس آبیار (سینمای مقاومت)، طلا پرویز شهبازی (اجتماعی)، غلامرضا تختی بهرام توکلی (تاریخی)، قسم محسن تنابنده (اجتماعی)، قصر شیرین رضا میرکریمی (اجتماعی)، ماجرای نیمروز 2: رد خون محمد حسین مهدویان (سینمای مقاومت)، متری شیش و نیم سعید روستایی (اجتماعی حادثهای)، مسخره باز همایون غنی زاده (اجتماعی)، مردی بدون سایه علیرضا رئیسیان (اجتماعی)، ناگهان درخت صفی یزدانیان (روانکاوی اجتماعی)، معکوس پولاد کیمیایی (اجتماعی اکشن)، جان دار حسین امیری دوماری و پدرام پورامیری (اجتماعی)، حمال طلا تورج اصلانی (اجتماعی)، دیدن این فیلم جرم است (مقاومت اجتماعی)، یلدا مسعود بخشی (اجتماعی)، زهرمار جواد رضویان (کمدی اجتماعی)، سونامی میلاد صدرعاملی (ورزشی و اجتماعی)، روزهای نارنجی آرش لاهوتی (اجتماعی).
گفتنی است، با نگاهی به این لیست متوجه میشویم سهم سینمای اجتماعی از دیگر ژانرها و موضوعها بیشتر است، اما فیلمهایی در ژانر پلیسی جنایی، ورزشی، دینی، دفاع مقدس، کمدی، تاریخی، اکشن و سینمای مقاومت نیز در میان آنها دیده میشود. تنوع ژانر و موضوعات مختلف را میتوان یکی از نکات مثبت جشنواره فیلم فجر امسال دانست، اما اینکه کیفیت آثار چگونه است را باید منتظر ماند و دید.
ابراهیم داروغهزاده، دبیر سیوهفتمین دوره جشنواره فیلم فجر در برنامه «شهرفرنگ» شبکه خبر در پاسخ به انتقادهایی درباره ساخت تندیس در خارج از کشور آن هم در شرایط تحریم، گفت: «سیمرغ بلورینی که ۳۷ دوره تعریف شده همیشه به شکل یکتکه و کریستال بوده است و امکان ساخت آن در داخل کشور نیست. مربوط به امسال هم نیست و چندین سال است که این تندیس در خارج از کشور ساخته میشود چون امکانات و ابزاری که باید برای ساخت سیمرغ کریستال و تراشخورده استفاده شود در داخل کشور وجود ندارد، شاید برای تولیدکنندگان داخل هم به صرفه نباشد که برای ساخت ۳۰سیمرغ بلورین در سال آن ابزار و امکانات را به داخل کشور بیاورند. چندین بار هم با تولیدکنندگان داخلی صحبت شده ولی متاسفانه امکانپذیر نشد چون دستگاههای پیشرفتهای که بتوانند این سیمرغ را در داخل کشور تولید کند وجود ندارد.» وی درباره اینکه آیا نمیتوان شکل تندیس را تغییر داد تا امکان تولید در داخل وجود داشته باشد، گفت: «این تندیس جهانی شده است و ۳۷ دوره است که برگزار شده و فلسفهای پشت آن بلورین بودن و شفافیت وجود داشته است. شاید اگر نیاز به تغییر باشد مربوط به حیطه اختیارات سازمان سینمایی یا شورای سیاستگذاری جشنواره و حتی مشورت با خود سینماگران است تا این تغییر صورت گیرد.»
سینمای ایران در سال ۱۳۹۷ با آقای بازیگر وداع کرد؛ هنرمندی که بازیهای تاثیرگذارش در فیلمهایی چون «گاو»، «حاجی واشنگتن» و «اجارهنشینها» تا «هامون» و «بانو» و در سالهای اخیر «مینای شهر خاموش» و «راه آبی ابریشم» همچنان ماندگار است.
در مراسم افتتاحیه سیوهفتمین جشنواره فیلم فجر به یاد این هنرمند فقید مراسم نکوداشتی برپا خواهد شد. انتظامی چهار بار برای بازی در فیلمهای «گاوخونی»، «خانهای روی آب»، «روز فرشته» و «گراند سینما» موفق به دریافت سیمرغ بلورین جشنواره فیلم فجر شد و همچنین بازی او در «ناصرالدین شاه آکتور سینما» و «خانه خلوت» شایسته تقدیر شناخته شد. او در سه دوره از جشنواره فیلم فجر داور بود. انتظامی که به «آقای بازیگر» نیز مشهور است، در مجموع در دوران حیات خود در ۵۶ فیلم سینمایی و بیش از ۷۰ نمایش تلویزیونی بهعنوان بازیگر یا کارگردان به ایفای نقش پرداخته است. او 26 مرداد ماه امسال در 94 سالگی درگذشت.
همچنین بزرگداشت ابراهیم حقیقی، عزیزالله حمیدنژاد، خسرو خسروشاهی، عباس گنجوی و فاطمه معتمدآریا، پنج سینماگر سرشناس در مراسم افتتاحیه جشنواره برگزار میشود. سیوهفتمین جشنواره فیلم فجر به دبیری ابراهیم داروغهزاده همزمان با چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی دهم تا بیستودوم بهمن ماه برگزار میشود.
دبیر جشنواره فیلم فجر گفت: معتقدم برخی فیلمهای این دوره جشنواره میتوانند چالش برانگیز باشند اما حاشیه ساز نه.
ابراهیم داروغهزاده دبیر سی و هفتمین دوره جشنوار فیلم فجر پنجشنبه شب یعنی 27 دی ماه، میهمان برنامه «شهر فرنگ» شبکه خبر با عنوان «در آستانه پرواز سیمرغ» بود. او در این برنامه درباره جشنواره سیوهفتم ، اتفاقات و فیلمهای راهیافته به بخشهای گوناگون این دوره از جشنواره صحبتهای جالبی بیان داشت که باهم مرور میکنیم.
منتظر یک جشنواره همراه با شگفتی باشید
او در ابتدای این برنامه که اجرای آن را حمیدرضا مدقق برعهده داشت، جدیدترین خبرها از جشنواره فجر را اعلام کرد و گفت: « سه گروه 11 فیلمی هستند که فیلمها و سانسهای اکران در آن کاملا مشخص است و مخاطبان میتوانند انتخاب کنند و فیلم دلخواهشان را تماشا کنند. خرید بلیت تک فیلم از طریق گیشه است اما بلیت فیلمهای ردیفی از طریق پیش فروش اینترنتی قابل خرید است.»
داروغهزاده در پاسخ به این سوال که گفته میشود باید انتظار یک جشنواره متوسط بدون شگفتی داشته باشیم، گفت: «کاملا برعکس امسال خوشبختانه جشنواره بسیار با کیفیت و خوبی داریم و فیلمهایی که در جشنواره حضور دارند به لحظات ساختار، محتوا و ارتباط با مخاطب و همینطور کارگردانهای نامی که در جشنواره حضور دارند از بهترین دورههای جشنواره در سالهای اخیر است و منتقدان و رسانهها امسال فیلمهای خوبی را خواهند دید و دچار شگفتی خواهند شد.»
او در پاسخ به این سوال که آیا همه این فیلمهایی که منتظر دیدن آنها هستیم به جشنواره میرسند؟، افزود: «بله، خوشبختانه فکر میکنم تمام فیلمهایی که انتخاب شدهاند به جشنواره میرسند و مردم آماده باشند که از اولین روز که فیلمها در برنامه قرار دارند به تماشای آنها بنشینند. سال گذشته هم تغییری در جدول نمایش نداشتیم و کاملا منظم برگزار شد. امیدواریم امسال هم منظم نمایشها را داشته باشیم.»
احتمال اینکه فیلمی به جشنواره نرسد خیلی کم است اما...
داروغهزاده درباره اینکه ممکن است فیلمهای رزرو وارد چرخه نمایش شوند، گفت: «احتمال خیلی کمی است که فیلمی به جشنواره نرسد ولی اگر نرسند میتوانیم از فیلمهای رزرو استفاده کنیم.»
دبیر سی و هفتمین دوره جشنواره فیلم فجر در پاسخ به سوالی مبنیبراینکه ممکن است جشنواره دچار حاشیه شود، گفت: «فیلمهایی هستند که میتوانند فضایی ایجاد کنند که چالش برانگیز باشد و امکان گفتوگو بین موافقان و مخالفان وجود داشته باشد و این هم خوب است و ذات سینما این است که فضای نقد و گفتوگو را فراهم کند. بله، معتقدم برخی فیلمها هستند که در جشنواره میتوانند چالش برانگیز باشند اما حاشیه ساز نه.
امسال جشنواره متنوع و جذابی خواهیم داشت
داروغهزاده در پاسخ به این سوال دیگر مجری برنامه مبنیبراینکه «گفته میشود که بیشتر فیلمها این دوره جشنواره ژانر اجتماعی دارند و تنوع در آنها اندک است» گفت: «نه برعکس امسال بهشدت تنوع موضوعی و ژانر و مضمون داریم و شاهد فیلمهایی با ساختارهای متفاوتی هستیم. مثلا در فیلمهای اول یا همان بخش نگاه نو جشنواره فیلمهایی داریم که میتوانند ارتباط خوبی با مخاطب برقرار کنند و از لحاظ مضمونی و ساختاری جشنواره متنوع و جذابی خواهیم داشت.»
وی افزود: «در این دوره فیلمهایی با محور دفاع مقدس، فرهنگ عاشورا، تروریسم منطقهای و... داریم. طبیعتا باید صبر کنید تا فیلمها به نمایش دربیاید.»
سینمای ایران از مهمترین دستاوردهای انقلاب است
در ادامه برنامه شهر فرنگدبیر جشنواره در پاسخ به این سوال که «چرا در40 سالگی انقلاب فیلمی با موضوع 40 سالگی انقلاب نداریم؟» بیان داشت: «کل سینمای ایران که افتخارآمیز هم هست از مهمترین دستاورد انقلاب است. سینما بعد از انقلاب کاملا متحول شد و با مخاطب داخل ارتباط خوب و اثرگذاری برقرار کرد هم در خارج از کشور افتخارآفرین شد. اگر فیلمهای خوبی داشته باشیم؛ یعنی دستاوردهای انقلاب را در جشنواره به نمایش میگذاریم. امسال با موضوعات مرتبط و همسو با خود انقلاب فیلمهای خوبی داریم که فیلمهای با کیفیت و جذابی هستند و از نظر ساختاری هم فیلمهای خوبی هستند.»
ستاد جشنواره مشکل مالی ندارد
داروغهزاده در واکنش به برخی اخبار درباره بودجه نداشتن ستاد جشنواره فیلم فجر و احتمال برگزار نشدن جشنواره در شهرستانها، اظهار داشت: «ما مشکل مالی اصلا نداریم چون از سال گذشته با بهینه کردن هزینهها توانستیم کاهش یکسومی نسبت به جشنوارههای سالهای قبلتر داشته باشیم. یعنی جشنواره سال گذشته نسبت به سال قبل از آن را با کاهش یکسومی برگزار کردیم و در همه بخشها برنامه داشتیم و نمایش استانها را هم داشتیم. سال گذشته یکونیم میلیارد فروش بلیت در ایام جشنواره داشتیم که باعث شد یکونیم میلیارد از هزینهای که در ایام جشنواره کردیم به خزانه برگردد. امسال درآمد حاصل از فروش بلیت سینماهای مردمی را کاملا به صاحبان آثار بر میگردانیم و این برای اولین بار در ادوار مختلف جشنواره اتفاق خواهد افتاد. مثل سال گذشته هم در تمامی مراکز استانها و سه منطقه آزاد کیش، قشم و الوند نمایش فیلمهای جشنواره را خواهیم داشتیم. در هر استان هم حداقل 12 فیلم نمایش داده خواهد شد.»
جمعآوری آرای مردمی برای سیمرغ بهترین فیلم به چه شکل است؟
داروغهزاده درباره روند جمعآوری آرای مردمی هم گفت: «یکی از بهترین و حساسترین و جذابترین سیمرغها سیمرغ بهترین فیلم از نگاه مردم است، که این هم از سال گذشته نوع رایگیری آن تغییر کرد و دیگر دستی نبود ولی از سال گذشته این موضوع مکانیزه و اینترنتی شد. این روش تمام حرف و حدیثها و حاشیهها را از بین برد و توانستیم با دقت این بخش را برگزار کنیم و امسال هم از این روش استفاده میکنیم. یک اپلیکشینی معرفی میشود و تمام کسانی که بلیتهای جشنواره را اینترنتی پیشخرید کردهاند میتوانند در این رایگیری شرکت کنند. تفاوتی بین امسال و سال گذشته نیست.»
دبیر جشنواره فیلم فجر درباره نحوه داوری انیمیشنهای جشنواره گفت: سه تای فیلم انیمیشن در جشنواره داریم که در آییننامه یک سیمرغ بهعنوان جایزه ویژه هیات داوران به آنها تخصیص داده میشود؛ یعنی هیات داورانی که سودای سیمرغ را داوری میکنند از بین این سه انیمیشن یک سیمرغ با نظر خودش به بهترین فیلم انیمیشن اهدا میکند.»
برخی فیلمها برای جشنواره ساخته نمیشوند
او ادامه داد: بعضی از فیلمها هم هستند که اساسا برای جشنواره ساخته نمیشوند و صرفا از اول برای مخاطب عام تولید میشوند و طبیعتا اگر در جشنواره هم باشند شانسی ندارند لذا ممکن است از این منظر در جشنواره نباشند. من از هر اقدامی که تبلیغی برای فیلمها بشود استقبال میکنم حتی اگر این روش شرکت نکردن در جشنواره باشد یا گفتن اینکه در جشنواره شرکت نمیکنیم یا فیلم مان را از جشنواره بیرون کشیدیم و... همه اینها میتواند برای آن فیلم در زمان اکران خوب باشد.
جشنواره براساس کیفیت فیلم هاست
مدقق در ادامه این برنامه گفت« یک کارگردان جوان مدعی شده که دو فیلم جشنواره با رانت و رابطه بازی وارد شدند، »آیا این ادعا درست است؟، داروغه زاده در پاسخ به مجری برنامه گفت: نه اینگونه نیست. هر فیلمی که یک نسخه قابل داوری و بازبینی باشد را دبیرخانه جشنواره میپذیرد. مثلا اصلاح رنگ نشده باشد یا موسیقی آن کامل نشده باشد قابل پذیرش است. اگر فیلمی خیلی ناقص باشد که اصلا هیات انتخاب نمیتواند تشخیص دهد که میتواند در جشنواره باشد یا نه. سال گذشته هم هیچ فیلمی نداشتیم که در زمان مقرر نتواند نسخه کامل خودش را به جشنواره برساند.
داروغه زاده گفت: جشنواره براساس کیفیت فیلمها است نه نوبت. هر فیلمی که بهتر باشد و بتوانند به برنامه جشنواره برساند باید انتخاب شود. اگر قرار باشد فیلمها فقط از نسخه کامل انتخاب شود ممکن است برخی فیلمهای خوب به جشنواره نرسند. برای ما مهم این است که بهترین فیلمهایی که میتوانند در زمان نمایش فیلم نسخه کامل خودشان را ارائه دهند انتخاب و داوری شوند.
فیلمهای موفق جشنواره شانس بیشتری برای اکران نوروزی دارند
دبیر جشنواره درباره برخی نقل قولها درباره اکران نوروزی فیلمها و اولویت داشتن فیلمهای جشنواره هم اظهار داشت: این یک مساله و روال طبیعی است نه یک حکم قانونی. همیشه فیلمهایی که در جشنواره موفق هستند معمولا شانس بیشتری در اکران نوروزی دارند. این هم همه ساله هم میافتد فکر میکنم فیلمهای امسال جشنواره هم میتوانند شگفتی ایجاد کنند و مورد استقبال قرار بگیرند به نحوی که سینماها ترجیح دهند از این فیلمها در اکران نوروزی استفاده کنند. درنهایت بعد از جشنواره اکران نوروزی مشخص میشود. البته اکران نوروزی هم با نظارت سازمان سینمایی است چون باید تنوع آثار باید حفظ شود و از گونههای متنوع در اکران نوروزی داشته باشیم.
دبیر جشنواره در ادامه تاکید کرد: در آسیبشناسی که داشتیم به این نتیجه رسیدیم که در مورد دفعات حضور یک فیلم در جشنواره باید بازنگری در آییننامه صورت بگیرد تا به این ترتیب هر فیلم فقط یکبار بتواند در جشنواره ثبتنام کند و در معرض دید هیات انتخاب قرار بگیرد.
احتمال بازنگری در آییننامه جشنواره فیلم فجر
او درباره ابهامات بر سر پروانههای ساخت فیلمها گفت: طبق آییننامه ملاک پروانه ساخت سینمایی بوده که به نظرم این هم نیازمند بازنگری است. چون بعضی از فیلمها با پروانه ویدئویی ساخته میشود ودر گروه هنر و تجربه اکران میشود یا در جشنوارههای سینمایی دنیا حضور پیدا میکنند. این فیلمسازان را نمیشود گفت فیلمسازان فیلم اول هستند. این نقص وجود دارد و نیازمند بازنگری است. حتما در آییننامه جشنواره فجر سی و هشتم که فکر میکنم قبل از عید منتشر شود این بازنگری صورت خواهد گرفت.
داروغه زاده در ادامه برنامه شهر فرنگ درپاسخ به انتقادات درخصوص مستاجر بودن جشنواره و نداشتن کاخ جشنواره، گفت: حداقل در چند سال اخیر پردیسهای سینمایی خوبی در تهران ساخته شده است. امیدواریم شهردار جدید تهران پیشقدم ساخت یک مجموعه فرهنگی و هنری مخصوص جشنواره باشند. ولی توجه کنید که جشنواره فجر و نوع برگزاری آن به نحوی است که امکان برگزاری آن در یک مجموعه وجود ندارد چون جشنواره فجر یک جشنواره سینمای حرفهای و مردمی است. یعنی جشن سینما در ایام دهه فجر است. در دهه فجر هیچ جشن دیگری به این باشکوهی و فراگیری نداریم. در نتیجه فکر میکنم آن گستردگی جشنواره سبب شده که امکان برگزاری آن در یک مجموعه وجود نداشته باشد.
او گفت: اگر یک مجموعه سینمایی داشته باشیم که جشنوارههایی مانند فیلم کوتاه، مستند، مقاومت و... را در آن مرکز فرهنگی و هنری برگزار کنیم قطعا بهتر است. انشالله شهرداری تهران اینکار را انجام دهد. در همه جای دنیا این وظیفه شهرداریها است و ربطی به جشنواره و دبیرجشنواره ندارد. این یک خواسته سینمایی و مردمی و رسانهای است و یک همت بالا میخواهد.
همه فیلمهای جشنواره امکان اکران عمومی خواهند یافت
او در پاسخ به این سوال که آیا همه فیلمهای جشنواره امکان نمایش عمومی پیدا خواهند کرد، گفت: بله حتما اکران عمومی خواهند یافت. البته پروانه نمایش فیلمها برای جشنواره است ولی هیچکدام مشکلی برای نمایش عمومی نخواهند داشت. سال گذشته هم همه فیلمهای اکران شده در جشنواره، پروانه اکران عمومی گرفتند.
اکران خوبی در سال 98 خواهیم داشت
دبیر جشنواره در پاسخ به این سوال مدقق که آیا «پیشبینی میکنید سال آینده اکران خوبی داشته باشیم»، گفت: بله پیشبینی میکنم که سال آینده اکران خیلی خوبی داشته باشیم. امسال هم تعداد مخاطب و فروش مان افزایش خوبی داشت. با اینکه در شرایط تحریمی کشور باعث شده بود که وضعیت اقتصادی در رکود باشد و شرایط اجتماعی خوبی به لحاظ روحی و روانی نبود ولی در سینما رونق را شاهد بودیم و میزان فروش و سرمایهگذاری در حوزه سینما چه سالنسازی چه تولیدی روند خوبی داشتیم. در واقع سینمای ایران از سینمای دولتی به سمت سینمای خصوصی شیفت کرده است. معتقدم فیلمهای جشنواره سی و هفتم نوید اکران خوبی در سال 98 میدهند.
سیمون سیمونیان مدیر دبیرخانه سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر درباره وضعیت آمادهسازی آثار حاضر در این جشنواره و شایعه احتمال نرسیدن برخی از فیلمها توضیحاتی ارائه داد.
روز گذشته 22 دی ماه عزتالله علیزاده، معاون اجرایی سیوهفتمین جشنواره فیلم فجر از تمدید مهلت تحویل نسخه کامل فیلمها به دبیرخانه این رویداد سینمایی خبر داد که پیش از این، این مهلت تا 20 دی ماه اعلام شده بود.
این اعلام در حالی بود که پیش از این ابراهیم داروغهزاده دبیر این جشنواره از سه اثر بهعنوان فیلمهای رزرو نام برد که در صورت آماده نشدن فیلمهای بخش سودای سیمرغ «تا زمان قانونی»، این آثار جایگزین شوند؛ از همین رو به نظر میرسد این تمدید مهلت به نوعی فرصت را از سه فیلم رزرو گرفته است.
سیمونیان، مدیر دبیرخانه سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر در این خصوص گفت: «فیلمهایی که در بخش سودای سیمرغ هستند در مرحله پایانی و آمادهسازی نسخه نهایی هستند اما از آنجایی که تعداد استودیوهای ما محدود است و فیلمها برای ارائه این نسخه در صف استودیوها هستند از همین رو میتوانم بگویم کارهای ساخت این آثار به پایان رسیده و تنها دیسیپی آنها باقی مانده است به همین دلیل ما نمیتوانیم در این مرحله فیلم دیگری را جایگزین کنیم.»
وی افزود: «ما صرفا تاریخ ارائه دیسیپی فیلمها را تا یک بهمن ماه تمدید کردهایم ولی اگر تا آن موقع مطمئن شدیم فیلمی ناقص است و نمیتواند به جشنواره برسد از آثار رزرو استفاده میکنیم.»
مدیر دبیرخانه سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر در پایان درباره اینکه گفته میشود برخی از فیلمها به دلیل ناقص بودن، به دنبال جابهجایی زمان نمایش در سینمای رسانهها هستند، هم عنوان کرد: «ما از وضعیت همه فیلمها با خبریم و هر روز با صاحبان آثار و استودیوها در تماس هستیم از همین رو باید عنوان کنم تاکنون چنین درخواستی از سوی فیلمسازان به ما ارائه نشده و فیلمها طبق جدول قرعهکشی در سینمای رسانهها اکران میشوند.»